منبع: اصفهان زیبا
گول اسم شیرینش را نخورید. جوهرقند یا سدیم دیتیونیت یا بلانکیت، پودری سفید رنگ با ترکیب گوگردی (Na2s2o4) و کاربرد صنعتی است که در صنایع رنگرزی برای از بین بردن رنگ و سفید کردن قندها، بازیافت کاغذ باطله و موارد معدودی برای زیست‌شناسی، زمین‌شناسی و عکاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای سلامت انسان مضر است و در هیچ جای دنیا یک افزودنی غذا محسوب نمی‌شود، اما در ایران برخی نانوایی های متخلف آن را به آرد نان اضافه می‌کنند.این ماده در اثر حرارت، گاز so2 آزاد کرده و در مقدار زیاد مصرف آن سرطان‌زاست و به همین دلیل یکی از مهم ترین فاکتورهای کنترل کیفیت قند کله، اندازه‌گیری انیدرید سولفور و یا باقیمانده بلانکیت در قند است. حداکثرمقدار بلانکیت مصرفی در تولید قندها ppm 10 است که مصرف بیشتر از آن ایجاد عوارضی از قبیل اختلالات گوارشی، استنشاقی، پوستی و حتی چشمی می‌کند و مانع عملکرد آنتی‌اکسیدان‌ها می‌شود. آنتی‌اکسیدان، ماده غذایی مفیدی است که فعالیت رادیکال‌های آزاد به عنوان عناصر سرطان‌زا را در بدن خنثی می‌کند و بنابراین در نبودشان، بدن در برابر عوامل سرطان زا بی‌دفاع می‌شود که یعنی سدیم دیتیونیت احتمال ابتلابه سرطان به ویژه سرطانهای دستگاه گوارش را به شدت بالا می‌برد، درحالی که بهداشت جهانی استفاده از این ماده در تهیه مواد غذایی را ممنوع کرده و در صنایع قند و شکر جای خود را به تبادل گرهای یونی (رزین) داده است.بلانکیت پس از ورود به دستگاه باعث از بین بردن پرزهای معده و روده می‌شود و در درازمدت با از بین رفتن آنتی‌اکسیدان‌ها سبب تسریع در سرطان بخش‌های گوارشی می‌شود و عوارض استفاده از آن در نانوایی برای خود کارگران، عوارض گوارشی و پوستی و چشمی است.همین بلانکیت در مسدود کردن آنزیم‌های بدن به ویژه انسولین موثر است، بنابراین به طور مستقیم سبب تسریع دیابت در افراد می شود. ماده بلانکیت برای سفید شدن نان و نرم کردن بافت آن به کار می رود و در نوع چینی و آلمانی در بازار وجود دارد که برخی از نانوایان از این ترکیب گوگردی در خمیر با هدف تخمیر، آماده شدن زودهنگام آن و افزایش خاصیت کششی خمیر استفاده می کنند که این کار هم تخلف محسوب می شود.خمیر حاوی بلانکیت را می توان در حد سم های خطرناک برای سلامت و امنیت دانست و بلانکیت به خصوص در نان های لواش و تافتو ن و سنگک که به روش ماشینی تهیه می شوند و همچنین در شیره (رومال) به ویژه در نان‌های بربری به کار می رود و خمیر نان برای تخمیر کامل پیش از پخت به قول نانواها باید حدود دو ساعت استراحت کند و درمحیطی مناسب با درجه رطوبت و حرارت معین باقی بماند، اما نانوایی که برای آماده کردن خمیر وقت صرف نکند با جوهر قند (بلانکیت) به سرعت خمیر را آماده پخت می‌کند. نانوان‌های متخلف پیش از این جوش شیرین را برای زودتر ور آمدن خمیر استفاده می‌کردند که با یک آزمایش ساده شیمی حتی در نانوایی می‌توانستند متخلف را شناسایی کنند، ولی تشخیص استفاده از جوهر قند (بلانکیت) در نان و خمیر نان و آرد، آسان نیست و همین موضوع یکی از علل محبوبیت این ماده سمی میان نانواهای قانون‌شکن است.
فریناز آرمان‌پناه،کارشناس بهداشت موادغذایی
سلام ،،،،،، عالییییییی بود ،،،،، سپاس از شما